Misbruik of opzettelijk verkeerd gebruik van geneesmiddelen op basis van fentanyl kan leiden tot overdosering en/of de dood. Ook accidentele intoxicatie door de overdracht of het inslikken van pleisters kan een fatale afloop kennen.
De risico’s van afhankelijkheid, misbruik of oneigenlijk gebruik (niet-therapeutisch gebruik) van fentanyl zijn gekend. Deze risico’s worden vermeld in de bijsluiters voor het publiek en in de samenvattingen van de kenmerken van het product (SKP’s) van deze geneesmiddelen en kunnen leiden tot overdoses met fatale afloop.
Goedgekeurde indicaties
De transdermale vormen van fentanyl zijn aangewezen voor de behandeling van ernstige chronische pijn die een langdurige en continue toediening van opioïden vereist. Orale vormen zijn dan weer aangewezen voor de behandeling van doorbraakpijn bij volwassenen met kanker die voor chronische kankerpijn al onderhoudstherapie met opioïden ontvangen. Doorbraakpijn is een tijdelijke exacerbatie van pijn die optreedt bij overigens gecontroleerde persisterende pijn.
Misbruik, afhankelijkheid
Patiënten met een voorgeschiedenis van afhankelijkheid/alcoholisme lopen meer risico om een opioïdeverslaving te ontwikkelen en om opioïden te misbruiken. Als een behandeling met fentanyl wordt voorgeschreven aan dergelijke patiënten, moeten zij worden opgevolgd om tekenen van verkeerd gebruik, misbruik of verslaving op te sporen.
Pleisters
Het is belangrijk om patiënten en zorgverleners duidelijk te informeren over het risico te wijten aan een accidentele overdracht of inname van de pleisters. De pleisters moeten op de juiste manier worden verwijderd, zoals beschreven in de bijsluiters voor het publiek en de SKP’s van fentanylpleisters.
Intoxicatiesymptomen
De bijsluiters voor het publiek van deze geneesmiddelen bevatten aanbevelingen wanneer intoxicatiesymptomen optreden. Wanneer bij gebruik van de pleisters bijvoorbeeld ongewone slaperigheid optreedt met een vertraagde of oppervlakkige ademhaling, is het raadzaam om de pleister te verwijderen, een arts te bellen of zich onmiddellijk te begeven naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis en de persoon zo veel mogelijk in beweging en aan de praat te houden. De bijsluiters voor het publiek van de tabletten bevatten gelijkaardige aanbevelingen, aangepast aan deze galenische vorm.
Interactie met andere geneesmiddelen
Het risico van farmacokinetische en farmacodynamische interacties is een belangrijke overweging bij het voorschrijven en afleveren van fentanyl en wordt beschreven in rubriek 4.5 van de SKP’s.
Geneesmiddelen op basis van fentanyl vallen onder de wetgeving van de verdovende middelen.
Zoals voor elk geneesmiddel het geval is, moeten dergelijke geneesmiddelen buiten het bereik en het zicht van kinderen bewaard worden.
De bijsluiters voor het publiek en SKP’s van alle in België verkochte geneesmiddelen zijn beschikbaar op http://bijsluiters.fagg.be/.
In België zijn de volgende specialiteiten op basis van fentanyl verkrijgbaar: BREAKYL®, DUROGESIC®, EFFENTORA®, FENTANYL-JANSSEN®, FENTANYL MATRIX EG®, FENTANYL MATRIX SANDOZ®, MATRIFEN®.