Domperidon – vervolg van de herzieningsprocedure van de baten-risicoverhouding op Europees niveau

Aanbevelingen van het risicobeoordelingscomité voor geneesmiddelenbewaking (PRAC: Pharmacovigilance Risk Assessment Committee) en het federaal agentschap voor geneesmiddelen en gezondheidsproducten (fagg)

Het risicobeoordelingscomité voor geneesmiddelenbewaking (PRAC) van het Europese geneesmiddelenbureau (EMA: European Medicines Agency) heeft de herziening van domperidon bevattende geneesmiddelenafgerond. Deze herziening werd uitgevoerd op verzoek van het Belgisch geneesmiddelenagentschap: het federaal agentschap voor geneesmiddelen en gezondheidsproducten (fagg),  Deze aanbevelingen zullen ter beoordeling worden overgemaakt aan de Coördinatiegroep voor wederzijdse erkenning en gedecentraliseerde procedures - humaan (CMDh = Co-ordination Group for Mutual Recognition and Decentralised Procedures – Human) die een definitief standpunt zal innemen.

Het PRAC is van mening dat de voordelen van domperidon bevattende geneesmiddelen nog steeds sterker doorwegen dan de risico’s wanneer ze worden toegediend voor een korte tijd en in een lage dosis voor de behandeling van misselijkheid en braken.

Het PRAC beveelt aldus wijzigingen aan voor het gebruik ervan in de Europese Unie (EU):

- Beperking van het gebruik voor alleen symptomen van misselijkheid en braken.

- Het verminderen van de duur van de behandeling en de dosering evenals het met voorzichtigheid   aanpassen van de dosis op gewichtsbasis bij kinderen. Deze verminderingen worden als een cruciale risicobeperkende maatregel beschouwd.

- Terugtrekking van de markt van orale vormen van 20 mg domperidon en van suppo’s van 10 mg of 60 mg domperidon en van de  combinaties van domperidon met cinnarizine (een antihistaminicum).

Aanbevelingen van het fagg voor gezondheidszorgbeoefenaars en patiënten

In afwachting van het standpunt van de CMDh is de aanbeveling van het fagg aan voorschrijvers om de behandeling voor te behouden aan de beperkte indicaties zoals aanbevolen door het PRAC (symptomatische behandeling van misselijkheid en braken) en de cardiale risico’s steeds in overweging te nemen (waaronder verlenging van het QT-interval en plotse cardiale dood), in het bijzonder bij patiënten met risicofactoren (bestaand verlengd QT-interval, belangrijke elektrolytenstoornissen, congestief hartfalen, …).

Op dit moment is de aanbeveling om het voorschrift te beperken tot de duur van de kortst mogelijke behandeling (in principe maximum zeven dagen) en tot de laagst mogelijke dosis. Mag niet overschreden worden: voor volwassenen: een dagdosis van 30 mg; voor kinderen van minder dan 35 kg: 0,25 mg/kg oraal, tot drie maal per dag, zonder een dosis van 0,75 mg/kg/dag te overschrijden.

Ter herinnering, het cardiale risico kan hoger zijn bij patiënten ouder dan 60 jaar of bij patiënten die een grotere dagelijkse dosis dan 30 mg innemen. Het risico vergroot ook wanneer een patiënt ook andere geneesmiddelen met een gelijkaardig effect op het hart neemt of geneesmiddelen die de afbraak van domperidon in het lichaam vertragen.

Bij afwezigheid van cardiale problemen mogen patiënten die momenteel een behandeling met domperidon volgen deze, in overleg met hun arts, verderzetten.

De aanbeveling is om geen nieuwe behandelingen met de combinatie domperidon/cinnarizine op te starten.

In geval van twijfel of vragen worden patiënten verzocht hun arts te raadplegen.

Aanbevelingen van het PRAC

De aanbeveling van het PRAC luidt dat domperidon bevattende geneesmiddelen beschikbaar zouden moeten blijven en in de EU nog steeds mogen gebruikt worden voor de behandeling van symptomen van misselijkheid en braken, maar dat de aanbevolen dosis verlaagd moet worden tot 10 mg oraal tot drie maal per dag voor volwassenen en adolescenten die 35 kg of meer wegen. Aan deze patiënten mag het geneesmiddel ook gegeven worden in de vorm van een suppo van 30 mg, twee maal per dag. Bijkinderen en adolescenten van minder dan 35 kg moet het via de mond toegediend worden in een dosis van 0,25 mg per kg lichaamsgewicht, tot drie maal per dag. Bij de vloeibare formulaties moet een doseerhulpmiddel toegevoegd worden dat toelaat een precieze dosering in functie van het lichaamsgewicht in te stellen. Het geneesmiddel mag in principe gedurende niet langer dan één week worden gebruikt.

Domperidon zou niet langer mogen vergund zijn voor de behandeling van aandoeningen zoals een opgeblazen gevoel of brandend maagzuur. Het mag niet worden gegeven aan patiënten met matig of ernstig leverfalen, of aan patiënten met bestaande abnormaliteiten aan de elektrische activiteit in het hart of het hartritme of aan wie een verhoogd risico loopt op zulke effecten. Bovendien mag domperidon niet gebruikt worden samen met andere geneesmiddelen met gelijkaardige effecten op het hart of met geneesmiddelen die de afbraak van domperidon in het lichaam vertragen (waardoor het risico op bijwerkingen vergroot). De Samenvatting van de Kenmerken van het Product (SKP) en de bijsluiter moeten op die manier aangepast worden. Het gebruik van orale vormen van 20 mg en van suppo’s van 10 mg of 60 mg wordt niet langer aanbevolen, deze zouden moeten teruggetrokken worden van de markt in de lidstaten waar ze ter beschikking zijn. Hetzelfde geldt voor vormen met een combinatie van domperidon en cinnarizine (een antihistaminicum).

De aanbevelingen van het PRAC zijn gebaseerd op een nauwgezette evaluatie van alle beschikbare bewijzen van de werkzaamheid en veiligheid van domperidon, met inbegrip van gepubliceerde studies en reviews, experimentele gegevens, meldingsrapporten van bijwerkingen, post-marketingstudies en andere informatie en commentaren van buitenaf. Domperidon wordt duidelijk geassocieerd met een licht verhoogd risico van mogelijk fatale cardiale effecten. Dit  werd in het bijzonder gezien bij patiënten ouder dan 60 jaar, bij patiënten die een dagelijkse dosis van meer dan 30 mg innamen en bij patiënten die andere geneesmiddelen namen die gelijkaardige effecten op het hart veroorzaken of die de afbraak van domperidon in het lichaam vertragen. Het PRAC oordeelde dat het verminderen van de aanbevolen dosis en van de duur van de behandeling voor domperidon cruciaal is als risicobeperkende maatregel. Het PRAC merkte op dat, ondanks een reeds voor lange tijd gekend gebruik, de gegevens ter ondersteuning van  de werkzaamheid van domperidon bij kinderen beperkt zijn, alsook de gegevens ter ondersteuning van de werkzaamheid van de suppo’s; en vraagt dat bijkomende studies worden uitgevoerd.

De PRAC-aanbeveling zal nu overgemaakt worden aan de Coördinatiegroep voor wederzijdse erkenning en gedecentraliseerde procedures - humaan (CMDh = Co-ordination Group for Mutual Recognition and Decentralised Procedures – Human) die een standpunt zal innemen tijdens zijn vergadering van 22-24 april 2014.

Herziening van domperidon bevattende geneesmiddelen

Domperidon bevattende geneesmiddelen zijn via nationale procedures vergund in individuele EU-lidstaten voor de behandeling van misselijkheid en braken door verschillende oorzaak (in sommige lidstaten ook bij kinderen), maar ook voor de behandeling van symptomen als een opgeblazen gevoel, maaglast en brandend maagzuur.

De herziening van domperidon werd uitgevoerd op vraag van het Belgische federaal agentschap voor geneesmiddelen en gezondheidsproducten (fagg) wegens bezorgdheid over de schadelijke effecten van het geneesmiddel op het hart. De injecteerbare vorm van domperidon werd  in 1985 teruggetrokken van de markt vanwege zulke bijwerkingen. Toch werden, op het initiatief van België,  ernstige effecten op het hart, waaronder verlenging van het QT-interval (een verandering van de elektrische activiteit in het hart) en aritmieën (onregelmatige hartslag),  eerder reeds geëvalueerd door de Pharmacovigilance Working Party (PhVWP) van het EMA. In 2011 was de aanbeveling van de PhVWP dat de SKP en de bijsluiter  van domperidon bevattende geneesmiddelen moesten bijgewerkt worden om het risico op deze bijwerkingen aan te geven en om te waarschuwen dat domperidon met voorzichtigheid dient te worden gebruikt bij patiënten met bepaalde hartaandoeningen. Er bleven echter meldingen van gevallen van hartproblemen met patiënten die domperidon gebruikten komen, daarom werd het PRAC gevraagd te onderzoeken of voor deze geneesmiddelen en hun vergunde indicaties de voordelen blijven opwegen tegen de risico’s en of de vergunningen voor het in de handel brengen (VHB) van domperidon bevattende geneesmiddelen voor de gehele EU moeten behouden worden of aangepast worden.

Meer over het geneesmiddel

Domperidon bevattende geneesmiddelen zijn via nationale procedures vergund in de meeste EU-lidstaten  sinds de jaren ‘70 .Sinds 30 november 2013 zijn domperidon bevattende geneesmiddelen in België enkel op medisch voorschrift verkrijgbaar. Ze zijn beschikbaar als tabletten, orale suspensie en zetpillen onder verschillende merknamen. Domperidon is ook beschikbaar in België  als gecombineerde vorm met cinnarizine (een antihistaminicum) om reisziekte te behandelen.

De vergunde en gecommercialiseerde geneesmiddelen in België zijn : 

-Motilium (vergunde referentiespecialiteit en beschikbaar in België sinds 1978)

-Domperidone EG

-Domperidon Mylan

-Domperidon Teva

-Domperitop

-Oroperidys

-Touristil (combinatie van domperidon en cinnarizine)

-Zilium

Domperidon werkt door het blokkeren van receptoren  voor de neurotransmitter dopamine, die voorkomen in de darm en in het deel van de hersenen gelinkt aan braken. Dit resulteert in een verhoging van de werking van de spieren in de maag waardoor het voedsel meer effectief door de maag naar de darmen beweegt, wat helpt in het voorkomen van misselijkheid en braken.

Meer over de procedure

De herziening van domperidon werd opgestart op 1 maart 2013, op de vraag van het Belgische federaal agentschap voor geneesmiddelen en gezondheidsproducten, volgens artikel 31 van de richtlijn 2001/83/EC.

De herziening is uitgevoerd door het PRAC,  het comité dat verantwoordelijk is voor veiligheidsproblemen van geneesmiddelen voor menselijk gebruik, dat een aantal aanbevelingen heeft gedaan. Gezien alle domperidon bevattende geneesmiddelen vergund zijn via nationale procedures, zal de aanbeveling van het PRAC worden overgemaakt aan de Coördinatiegroep voor wederzijdse erkenning en gedecentraliseerde procedures – humaan (CMDh = Co-ordination group for Mutual Recognition and Decentralised Procedures – Human), die een finaal standpunt zal innemen. De CMDh is een regulerende instantie die de EU-lidstaten vertegenwoordigt en is verantwoordelijk voor het verzekeren van geharmoniseerde veiligheidsnormen voor geneesmiddelen die vergund zijn via nationale procedures in de gehele EU.

Als het standpunt van de CMDh bij consensus wordt goedgekeurd, zal dit onmiddellijk in alle lidstaten waar deze geneesmiddelen vergund zijn geïmplementeerd worden. Indien het standpunt van de CMDh bij meerderheid van stemmen wordt aangenomen, zal het standpunt naar de Europese Commissie gestuurd worden, voor het aannemen van een wettelijk bindende beslissing voor de gehele EU. 

Contact

vig@fagg.be

Laatste update op 07/03/2014