Hoeveel griepvaccins zijn er in België beschikbaar?
In 2020 brengen de farmaceutische firma’s in België ongeveer 3 miljoen vaccins tegen de seizoensgriep 2020-2021 op de markt. Dit is 10 % meer is dan vorig jaar.
Wat is er veranderd in de gefaseerde aanpak?
Voor de seizoensgriep 2020-2021 hadden de ministers van Volksgezondheid (federaal en van de deelstaten) beslist om de griepvaccinatie gefaseerd te laten verlopen.
- Van 15 september tot 15 november 2020
De vaccins worden alleen afgeleverd aan de prioritaire doelgroepen geïdentificeerd door de Hoge Gezondheidsraad (categorie A en B).
- Vanaf 15 november 2020
Afhankelijk van de beschikbaarheid van de vaccins na de prioritaire vaccinatie van de prioritaire doelgroepen, kan de vaccinatie worden uitgebreid tot de rest van de bevolking.
We stellen nu vast dat veel meer personen van de prioritaire doelgroepen een griepvaccin aanschaffen dan vorige jaren. Na het opvragen van de gegevens over de verdeling bij de farmaceutische firma’s en een bevraging bij alle apotheken over de beschikbare stocks en de eventuele wachtlijsten blijkt nu dat er niet genoeg griepvaccins over zijn om de tweede fase te laten starten. De ministers van Volksgezondheid beslisten daarom om personen die niet tot categorie A behoren niet meer te laten vaccineren. Alle beschikbare griepvaccins moeten vanaf nu worden gebruikt waar ze het meest nodig zijn: bij mensen uit categorie A. Dit zijn mensen die het risico lopen op complicaties, zoals mensen die in instellingen verblijven, mensen met een chronische longziekte, immuunziekten, mensen boven de 65 jaar, zwangere vrouwen en het personeel uit de gezondheidssector.
Eind november 2020 wordt de situatie herbekeken en afhankelijk van hoeveel vaccins er over blijven, kan dan de vaccinatie van mensen uit categorie B (personen tussen 50 en 65 jaar oud) worden overwogen.
Wie kan nu nog een griepvaccin krijgen, wie behoort tot die categorie A?
Apothekers mogen vanaf 30 oktober 2020 de griepvaccins enkel afleveren aan de personen die behoren tot categorie A van de door de
Hoge Gezondheidsraad gedefinieerde risicogroepen:
Categorie A is onderverdeeld in drie groepen:
Groep 1: personen met een risico op complicaties
- alle zwangere vrouwen, ongeacht de fase van de zwangerschap
- alle patiënten vanaf de leeftijd van 6 maanden die lijden aan een onderliggende chronische aandoening, ook indien gestabiliseerd, van de longen (inclusief ernstige astma ), het hart (uitgezonderd hypertensie), de lever, de nieren, aan metabole aandoeningen (inclusief diabetes), BMI > 35, aan neuromusculaire aandoeningen of aan immuniteitsstoornissen (natuurlijk of geïnduceerd)
- alle personen vanaf 65 jaar
- personen die in een instelling verblijven
- kinderen vanaf 6 maanden tot 18 jaar die een langdurige aspirinetherapie ondergaan
Groep 2: personen werkzaam in de gezondheidssector
Groep 3: personen die onder hetzelfde dak wonen als
- de risicopersonen uit groep 1
- kinderen jonger dan 6 maanden
Personen tussen 50 en 65 jaar behoren tot categorie B en kunnen dus voorlopig geen griepvaccin krijgen. Eind november 2020 wordt de situatie herbekeken en afhankelijk van hoeveel vaccins er over blijven, kan dan de vaccinatie van mensen uit categorie B (personen tussen 50 en 65 jaar oud) worden overwogen.
Waarom is het belangrijk om prioritair personen uit categorie A te vaccineren?
Het risico bestaat dat het griepseizoen samenvalt met een COVID-19-piek. Voor de winter van 2020-2021 is het daarom essentieel om prioritair mensen uit categorie A zo breed mogelijk te kunnen vaccineren om te helpen een overbelasting van de gezondheidszorg te voorkomen. Die doelgroepen lopen namelijk het grootste risico om zorg in ziekenhuizen nodig te hebben. De vaccinatie van gezondheidswerkers beschermt ook indirect patiënten en helpt ervoor zorgen dat de gezondheidswerkers beschikbaar blijven tijdens deze gezondheidscrisis door COVID-19.
Kunnen de farmaceutische firma’s extra griepvaccins maken?
Nee, dat is onmogelijk. Ieder jaar onderzoeken experts welke varianten van de types griepvirus waarschijnlijk het meest gaan voorkomen het komende griepseizoen. Op basis van deze analyse geeft de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) vervolgens in februari van dat jaar advies welke varianten in het griepvaccin kunnen worden opgenomen. De farmaceutische firma’s starten daarna met de productie van de griepvaccins voor het noordelijk halfrond. De doorlooptijd hiervan is ongeveer zes maanden. Daarna starten de firma’s met de productie van de griepvaccins voor het zuidelijk halfrond. Hierdoor is onvoldoende tijd en capaciteit om later in het seizoen nog extra vaccins te maken. Bovendien is de beste periode voor de griepvaccinatie bij ons tussen midden oktober en midden december. Extra geproduceerde vaccins zouden dan ook veel te laat komen.
Heeft het FAGG er alles aan gedaan om voor zoveel mogelijk mensen een griepvaccin te voorzien?
Elk voorjaar bestellen apotheken de griepvaccins bij de groothandelaar-verdelers en de fabrikanten. Apothekers houden daarmee rekening met de afgeleverde aantallen van het jaar voordien. Het FAGG is niet betrokken bij het bepalen van de hoeveelheid griepvaccins dat wordt besteld. De voorbije jaren bleek het aanbod en de vraag grotendeels in evenwicht. Door het uitbreken van coronapandemie blijkt nu dat de vraag naar griepvaccins dit jaar groter is dan wat de firma’s op basis van de bestellingen van apothekers hebben voorzien.
Na het uitbreken van de coronapandemie onderhandelde het FAGG in samenwerking met het kabinet van de minister van Volksgezondheid daarom met de farmaceutische firma’s om meer vaccins voor België te voorzien. Uiteindelijk werden zo’n 10% meer vaccins voorzien voor België. Dit was het maximaal haalbare want de vraag is internationaal groter dan het aanbod. Het FAGG blijft opvolgen of er nog extra vaccins op de markt beschikbaar komen, maar dat is weinig waarschijnlijk.
Wat zijn de risico’s voor de gezondheid van mensen die nu geen griepvaccin kunnen krijgen?
Iemand die geen griepprik kan krijgen, is minder goed beschermd tegen de seizoensgriep. Gezonde mensen hebben echter een minder grote kans om ernstig ziek te worden door de griep dan mensen van vijfenzestig jaar en ouder, en mensen met een onderliggende medische aandoening.
We houden wel rekening met een relatief mild griepseizoen. De maatregelen die we in de samenleving nemen door de COVID-19 epidemie, helpen ook de verspreiding van de seizoensgriep verminderen. Dit zagen we ook op het zuidelijk halfrond, waar het griepseizoen al voorbij is en er nauwelijks griep voorkwam.
Ik behoor tot categorie A en bij mijn apotheker zijn de griepvaccins op, wat nu?
U kunt zich het best op de wachtlijst laten zetten. Een deel van de vaccins moet nog worden verdeeld. Het is dus mogelijk dat uw apotheker op een later moment nog vaccins krijgt. Uw apotheker doet alles binnen zijn mogelijkheden om voor elke risicopatiënt een griepvaccin te voorzien maar is hierbij ook afhankelijk van leveringen die nog moeten toekomen.
Ik behoor tot categorie A, en mijn apotheker meldt dat ik mijn vaccin pas binnen enkele weken zal krijgen, wat nu?
De Hoge Gezondheidsraad beveelt aan om te vaccineren van midden oktober tot midden december, dus u heeft nog ruim voldoende tijd om zich te laten vaccineren.
Vaccinatie tegen seizoensgriep blijft nuttig zolang de piek in griepincidentie nog niet bereikt is. Na deze piek kan vaccinatie geval per geval overwogen worden in samenspraak met uw behandelende huisarts.
Ik behoor tot categorie A en sta bij verschillende apotheken op de wachtlijst.
Deze situatie zorgt voor veel onduidelijkheid over het werkelijk aantal vaccins dat nodig is. U doet er best aan om één apotheek te kiezen en de andere apotheken te informeren dat u bij hen niet meer op de wachtlijst blijft staan.
Ik behoor niet tot categorie A maar wil wel een vaccin.
Alle betrokkenen moeten de voorrangsregels voor de prioritaire doelgroepen volgen. Als u niet tot categorie A of B behoort zal u dit jaar zeker geen griepvaccin kunnen krijgen. Het heeft geen zin om bij uw huisarts en uw apotheker aan te dringen om het griepvaccin te vragen. Ook de bedrijfsartsen moeten de voorrangsregels volgen. Eind november worden de overblijvende voorraden in kaart gebracht, als het dan mogelijk is kunnen mensen uit categorie B (personen tussen 50 en 65 jaar oud) worden gevaccineerd.
Ik denk dat sommige (bedrijfs)artsen zich niet aan de gefaseerde aanpak houden en ook niet-risicogroepen vaccineren.
Het is uitermate belangrijk dat de beschikbare vaccins bestemd blijven voor categorie A. De inspectiediensten van het FAGG hebben al klachten onderzocht maar tot nu toe nog geen overtredingen vastgesteld. Heeft u weet van een bedrijfsarts die de voorrangsregels niet volgt en heeft u een concreet element of bewijs, neem dan contact op met het FAGG. Burgers kunnen contact opnemen via
supply-problems@fagg.be, apothekers kunnen contact opnemen via
pharmacy@fagg.beKan ik een griepvaccin uit het buitenland kopen en is dit even goed?
Een apotheker kan op basis van een medisch voorschrift en een artsenverklaring een geneesmiddel laten invoeren uit het buitenland wanneer dit geneesmiddel in België niet beschikbaar is. Dankzij deze maatregel hebben Belgische patiënten toegang tot behandelingen die vandaag in België niet beschikbaar zijn.
Er zullen nog een groot aantal griepvaccins worden verdeeld tussen eind oktober en midden december. Dus we kunnen momenteel niet zeggen dat dit geneesmiddel bij ons niet beschikbaar is en dat er bijgevolg mag worden ingevoerd. Invoer uit het buitenland is geen “routine”-procedure en ook in de andere Europese landen zijn de voorraden beperkt.
In de Europese Unie zijn de eisen voor de kwaliteit, veiligheid en werkzaamheid van geneesmiddelen identiek. Een vaccin uit een ander Europees land is dus even goed als het Belgische.
