Flash VIG-news: impact van verpakkingsgrootte van benzodiazepines en verwante geneesmiddelen op het risico op misbruik en afhankelijkheid - Resultaten van twee bevragingen van het FAGG

Datum: 17/05/2019

Tussen oktober 2018 en maart 2019 heeft het FAGG artsen en apothekers bevraagd over kleine verpakkingen (minder dan 30 tabletten) benzodiazepines en verwante geneesmiddelen. De meerderheid van de respondenten vindt een kleine verpakking nuttig om het risico op misbruik en afhankelijkheid te beperken, vooral bij nieuwe en occasionele gebruikers. De meeste respondenten vinden ook dat het huidige aanbod aan kleine verpakkingen moet worden uitgebreid zodat apothekers patiënten onmiddellijk de kleine verpakking kunnen bezorgen die hun arts heeft voorgeschreven.

Aflevering van grote verpakkingen beperken

In 2011 voerde het FAGG een richtlijn in om de aflevering van grote verpakkingen of specifieke verpakkingsvormen van bepaalde producten, zoals hypnotica en sedativa, te beperken tot ziekenhuisgebruik. De bedoeling hiervan was om het risico op afhankelijkheid en accidentele of opzettelijke intoxicatie te verminderen zonder dat dat ten koste gaat van de therapietrouw of het comfort van de patiënt. Sinds 2011 tellen verpakkingen in voor het publiek opengestelde apotheken maximaal 30 tabletten als het gaat over benzodiazepines en verwante geneesmiddelen die louter dienen voor de behandeling van slapeloosheid. Voor benzodiazepines die andere of bijkomende indicaties hebben, zoals de behandeling van angst of spierspasmen, geldt een maximale verpakkingsgrootte van 60 tabletten of capsules. Flunitrazepam is een speciaal gereglementeerd geneesmiddel waarvan de verpakking maximaal 10 tabletten mag bevatten.

In september 2018 heeft het FAGG in samenwerking met de FOD Volksgezondheid aan de farmaceutische firma’s voorgesteld om het aanbod aan kleine verpakkingen bedoeld voor een behandelingsduur van minder dan een maand, uit te breiden. Bij de behandeling van slaapproblemen blijkt immers dat benzodiazepines en verwante geneesmiddelen na een week minder doeltreffend zijn (optreden van tolerantie). Vanaf twee weken gebruik kan er fysieke en psychologische afhankelijkheid optreden. Benzodiazepines voorgeschreven voor de behandeling van epilepsie of voorgeschreven voor andere indicaties blijven hierbij buiten beschouwing. In die gevallen zijn grote verpakkingen te rechtvaardigen.

2018: bevraging artsen

In oktober 2018 deed de afdeling Vigilantie van het FAGG een online bevraging bij voorschrijvers. De bedoeling was om hun mening te kennen over het nut van kleine verpakkingen benzodiazepines en verwante geneesmiddelen.

Meer dan 1400 artsen hebben de vragenlijst ingevuld. 55% van hen is huisarts.

80% van de respondenten is op de hoogte van het bestaan van de kleine verpakkingen, 70% van hen schrijft ze ook voor.

Een grote meerderheid van de respondenten (83%) is van mening dat kleine verpakkingen met minder dan 30 tabletten nuttig zijn om het risico op misbruik en afhankelijkheid van benzodiazepines en verwante geneesmiddelen te beperken.

De meerderheid van de artsen is dus voorstander van kleine verpakkingen benzodiazepines en verwante geneesmiddelen. Bovendien bevestigen ze dat er een nood is aan kleine verpakkingen.

2019: bevraging apothekers

Na de analyse van de resultaten van de bevraging bij de artsen, wilde het FAGG ook de mening van apothekers kennen over het nut van kleine verpakkingen voor het beperken van het risico op misbruik en afhankelijkheid. Daarnaast wilde het FAGG met de bevraging:

  • de huidige vraag naar kleine verpakkingen benzodiazepines en verwante geneesmiddelen in apotheken inschatten op basis van de frequentie waarmee ze worden voorgeschreven;
  • een schatting maken van de beschikbaarheid van kleine verpakkingen van benzodiazepines en verwante geneesmiddelen in apotheken.

365 apothekers-titularissen namen deel aan de bevraging.

In de drie jaar voorafgaand aan de bevraging had 80% van de respondenten ten minste één voorschrift ontvangen voor een kleine verpakking van 10 tot 20 tabletten benzodiazepines of verwante geneesmiddelen.

Een zeer grote meerderheid van de respondenten had op het moment van de bevraging kleine verpakkingen van 10 tot 20 tabletten benzodiazepines of verwante geneesmiddelen in voorraad.

In de afgelopen drie maanden was 43% van de respondenten echter niet in staat om een door een arts voorgeschreven kleine verpakking onmiddellijk af te leveren.

De meerderheid van de apothekers-titularissen is voorstander van kleine verpakkingen benzodiazepines en verwante geneesmiddelen om het risico op misbruik en afhankelijkheid bij nieuwe en occasionele gebruikers te beperken. De meningen zijn meer verdeeld als het gaat over chronische gebruikers tijdens de afbouw van hun behandeling.

Net als artsen vinden dus ook apothekers dat kleine verpakkingen nuttig zijn om het risico op misbruik en afhankelijkheid, vooral bij nieuwe en occasionele gebruikers, te beperken. Bovendien is er nood aan een groter aanbod aan kleine verpakkingen. Die behoefte blijkt uit het feit dat, hoewel de meeste apothekers die hebben deelgenomen aan de bevraging kleine verpakkingen in voorraad hadden op het moment van de bevraging, zij de door artsen voorgeschreven kleine verpakkingen in sommige gevallen niet onmiddellijk konden afleveren.

Het FAGG dankt de beroepsorganisaties die deze bevraging mee hebben verspreid, net als alle gezondheidszorgbeoefenaars die ze hebben ingevuld.

Laatste update op 17/05/2019